​വർക്കലയിലെ ശിവഗിരിയിൽ വെച്ച് പ്രശസ്ത വിദ്യാഭ്യാസ പ്രവർത്തകനും മിഷനറിയും മഹാത്മാഗാന്ധിയുടെ അടുത്ത സുഹൃത്തുമായിരുന്ന ചാൾസ് ഫ്രീയർ ആൻഡ്രൂസ്, നൊബേൽ സമ്മാന ജേതാവായ രവീന്ദ്രനാഥ ടാഗോറിനൊപ്പം ശ്രീനാരായണ ഗുരുദേവനെ സന്ദർശിച്ചപ്പോൾ ചരിത്രം കുറിക്കപ്പെട്ടു. ഗുരുവിന്റെ സാന്നിധ്യത്തിൽ അഗാധമായി സ്പർശിക്കപ്പെട്ട ആൻഡ്രൂസ് സന്ദർശക ഡയറിയിൽ ഇങ്ങനെ കുറിച്ചു: "ഞാൻ ദൈവത്തെ മനുഷ്യരൂപത്തിൽ കണ്ടു. അറബിക്കടലിന്റെ തീരത്ത് ഒരു ഹിന്ദു സന്യാസിയുടെ വേഷത്തിൽ നമ്മുടെ ക്രിസ്തു നടക്കുന്നത് ഞാൻ കണ്ടു."

​ഈ വാക്കുകൾ ശ്രീനാരായണ ഗുരുവിന് ലഭിച്ച ഏറ്റവും ശ്രദ്ധേയമായ ആദരവുകളിലൊന്നാണ്. അപ്പോഴേക്കും കേരളത്തിലും പുറത്തും ഗുരു ഒരു ആത്മീയ ബിംബവും സാമൂഹിക വിപ്ലവകാരിയുമായി മാറിയിരുന്നു. "ഒരു ജാതി, ഒരു മതം, ഒരു ദൈവം മനുഷ്യന്" എന്ന ഗുരുവിന്റെ ദർശനം ജാതിവിവേചനത്തിനെതിരെ പോരാടിയ അരികുവത്കരിക്കപ്പെട്ട സമൂഹങ്ങൾക്ക് പ്രതീക്ഷ നൽകി. അദ്ദേഹത്തിന്റെ ആത്മീയ ഔന്നത്യവും വിദ്യാഭ്യാസത്തിനും സാമൂഹിക സമത്വത്തിനും ധാർമിക ഉന്നമനത്തിനും നൽകിയ ഊന്നലും ദേശീയ നേതാക്കളുടെയും ചിന്തകരുടെയും ശ്രദ്ധ ആകർഷിച്ചിരുന്നു.

​ഗാന്ധിയുടെയും ടാഗോറിന്റെയും അടുത്ത സുഹൃത്തായിരുന്ന സി.എഫ്. ആൻഡ്രൂസ്, "ദീനബന്ധു" (പാവങ്ങളുടെ സുഹൃത്ത്) എന്ന പേരിലാണ് അറിയപ്പെട്ടിരുന്നത്. അദ്ദേഹത്തിന്റെ വാക്കുകൾ ഗുരുവിനോടുള്ള വ്യക്തിപരമായ ആരാധന മാത്രമല്ല, അദ്ദേഹത്തിന്റെ സാർവത്രിക പ്രാധാന്യത്തെക്കുറിച്ചുള്ള ഒരു അംഗീകാരം കൂടിയായിരുന്നു. ഗുരുവിനെ ക്രിസ്തുവുമായി താരതമ്യം ചെയ്തുകൊണ്ട്, ഗുരുവിന്റെ ജീവിതം സ്നേഹം, ത്യാഗം, ആത്മീയ വിശുദ്ധി എന്നിവയെ എങ്ങനെയാണ് ഉൾക്കൊള്ളുന്നതെന്ന് ആൻഡ്രൂസ് ഊന്നിപ്പറഞ്ഞു.
​രവീന്ദ്രനാഥ ടാഗോറും ശ്രീനാരായണ ഗുരുവിനെ വളരെയധികം ബഹുമാനിച്ചിരുന്നു. ലോകപ്രശസ്തരായ രണ്ട് പ്രതിഭാശാലികളുടെ ശിവഗിരി സന്ദർശനം ഇന്ത്യയുടെ ആത്മീയ-സാംസ്കാരിക ചരിത്രത്തിലെ ഒരു പ്രധാന അധ്യായമാണ്. കേരളത്തിന്റെ ധാർമ്മിക പ്രകാശമായി മാത്രമല്ല, അദ്ദേഹത്തിന്റെ ദർശനം മാനവികതയിലുടനീളം പ്രതിധ്വനിക്കുന്ന ഒരു സാർവത്രിക ഗുരുവായും ഗുരുവിനെ അംഗീകരിക്കുന്നതിന്റെ പ്രതീകമായിരുന്നു ആ സന്ദർശനം.

​"അറബിക്കടലിന്റെ തീരത്ത് ഒരു ഹിന്ദു സന്യാസിയുടെ വേഷത്തിൽ നടക്കുന്ന ക്രിസ്തു" എന്ന ഈ കാഴ്ച, ഗുരുവിന്റെ ദൗത്യത്തിന്റെ സത്തയെ അടയാളപ്പെടുത്തുന്നു. ആത്മീയ പാരമ്പര്യത്തിൽ ആഴത്തിൽ വേരൂന്നിയതാണെങ്കിലും സ്നേഹം, സേവനം, സമത്വം തുടങ്ങിയ സാർവത്രിക മൂല്യങ്ങളെയും അത് ഉൾക്കൊള്ളുന്നു. കൊളോണിയൽ അടിച്ചമർത്തലിനും സാമൂഹിക വിഭജനത്തിനും ഇടയിൽ ഇന്ത്യ ഐക്യം തേടുന്ന സമയത്ത് അദ്ദേഹത്തിന്റെ പഠിപ്പിക്കലുകളുടെ ആഗോള പ്രസക്തി ഈ വീക്ഷണം ഊട്ടിയുറപ്പിച്ചു.

​ഇന്നും, ആൻഡ്രൂസിന്റെ സാക്ഷ്യം ഗുരുവിന്റെ ശാശ്വതമായ പൈതൃകത്തിന്റെ ഓർമ്മപ്പെടുത്തലായി നിലകൊള്ളുന്നു. തീർത്ഥാടകർ ഇന്നും എത്തിച്ചേരുന്ന ശിവഗിരിയിൽ, ഈ വാക്കുകൾ തലമുറകളെയും സംസ്കാരങ്ങളെയും മതങ്ങളെയും ബന്ധിപ്പിച്ചുകൊണ്ട് ഓർമ്മകളിൽ മായാതെ കിടക്കുന്നു. ശ്രീനാരായണ ഗുരു കേരളത്തിന് മാത്രമുള്ള ഒരു സന്യാസിയല്ല, മറിച്ച് അദ്ദേഹത്തിന്റെ ജീവിതം മാനവികതയെ പ്രചോദിപ്പിക്കുന്നത് തുടരുന്ന ഒരു ലോക ആത്മീയ നേതാവാണെന്ന് ഇത് വീണ്ടും ഉറപ്പിക്കുന്നു.